Endüvi Reaksiyonu nedir? Doğru Akım Makinalarında Endüvi Reaksiyonu - Endüvi Reaksiyonuna Karşı Ne Tür Önlemler Alınır?

Doğru akım motoru, içinden akım geçen iletkenin manyetik ortam dışına itilmesi prensibine göre çalışır.Motorlarda manyetik alanı endüktör oluşturmaktadır. İçinden akım geçen iletkenler ise endüvi üzerinde bulunur.

    Endüvi üzerideki iletkenlere fırça ve kolektör yardımıyla doğru gerilim uygulanır.Böylece endüvi üzerideki iletkenden akım geçer ve manyetik alan oluşur.Endüviden geçen akım, manyetik alan oluşturur ve kutuplarda oluşan manyetik alanı bozar.Bu durumda endüvi reaksiyonu oluşur. Bu istenmeyen durumu ortadan kaldırmak için 8 yardımsı kutup kullanılır. Bazı küçük güçlü motorlarda yardımcı kutup olmayabilir.

Endüktör sargısının manyetik alanı (N–S), endüvide üzerinde manyetik alan oluşturan iletken veya iletken demetini dışa doğru iter.Bu itilme,mil etrafında dönmeyi meydana getirir.N ve S kutupları,endüviden geçen akım yönüne göre iletken veya iletken demetini manyetik ortamın dışına iter.Bu itilme prensibi, doğru akım motorlarının çalışma esasını oluşturur. İletkenden geçen akım yön değiştirirse itilme yönü de değişir.İtilme yönünün değişmesi motorun dönüş yönünü de değiştirir. 1)KUTUP AYAKLARINI TARAK ŞEKLİNDE YAPMAK     Bu yöntemle kutup ayağının uç kısmındaki kesit yarıya indirilmiş olur ve böylece çok az bir manyetik akı artışında kutuplar doyuma ulaşır. Bu durumda kutup alanı ve nötr eksende çok az bir kayma oluşturulur ve fırçaların yeri değiştirilmeden endüvi reaksiyonunun etkileri ortadan kaldırılmış olur. 2) Kutup Ayaklarına Oyuklar Açmak     Bu method ile ana kutuplar üzerine kutup ekseni paralel olarak ayarlanmak şartıyla oluklar açılır. Böylece endüvi manyetik alanının yol uzunluğunun ve manyetik direncinin arttırılması sağlanır ve endüvi reaksiyonunun etkileri azaltılmış olur. Ancak oyuklar açılırken dikkat edilmesi gereken nokta ise oyukların manyetik akıyı azaltmayacak şekilde olmasıdır. Bu yöntem endüvi reaksiyonunun etkisini %100 olarak ortadan kaldırmamakla beraber sabit güçlü makinelerde kullanılmalıdır. 3) Yardımcı Kutup Kullanmak     Nötr eksende endüvinin meydana getirdiği alana eşit büyüklükte ve zıt yönde bir alan meydana getirerek endüvi reaksiyonunun etkilerini sönümler. Komütasyonda kullanılan yardımcı kutuplarla aynı kutuplardır. Yani yardımcı kutuplar kullanarak hem komütasyonu kolaylaştırma hem de endüvi reaksiyonunu sönümleme fonksiyonları gerçekleştirilebilir. 4) Kompanzasyon Sargısı Kullanmak     Büyük güçlü makinelerde kullanılan bir yöntemdir. 2. yöntemde açılan oyuklara yerleştirilen kompanzasyon sargılarından geçen akım endüvi sargılarından geçen akımın ters yönünde olduğundan dolayı oluşacak olan manyetik alanlar da birbirine zıt yönlü ve eşit büyüklükte olurlar. Böylece endüvi alanının etkisi kaldırılacak ve endüvi reaksiyonu sönümlenmiş olacaktır.